 Онам бел ва умуртқадаги оғриқлардан шикоят қилавергач, шифокорга олиб бордик. Текширувлардан сўнг умуртқа чурраси ташхиси қўйилди. Айтишларича, ушбу хасталикни фақат жарроҳлик йўли билан даволаш мумкин экан. Шу ҳақида маълумот берсангиз.
Раҳимжон Турсунов, Қашқадарё вилояти
Чурра қандай пайдо бўлади?
— Умуртқа чурраларининг юзага келиш сабаблари ҳақида турли фаразлар мавжуд. Келинг, уларга аниқлик киритсак. Демак, умуртқа поғонасидаги ўзгаришлар сабаблари қуйидагича бўлиши мумкин:
• кун давомида бир хил ҳолатда букчайиб иш бажариш;
• қомат ҳолатининг бузилиши;
• жисмоний зўриқиш, мунтазам оғир юк кўтариш;
• умуртқа поғонасининг туғма нозиклиги;
• тана вазнининг меъёрдан ортиқлиги;
• кексайиш туфайли умуртқада содир бўладиган ўзгаришлар;
• моддалар алмашинувининг бузилиши;
• камҳаракатлилик;
• вирусли касалликлар асорати;
• умуртқа соҳасидаги жароҳат, лат ейиш, шикастланишлар.
Мазкур омиллар туфайли умуртқа таналари орасидаги дисклар эзилиб, устида майда ёриқлар пайдо бўлади. Аста-секин умуртқани ушлаб турувчи ва ҳаракатлантирувчи фиброз ҳалқалар ёрилиб, ичидаги тоғайсимон жисм орқа мия каналига ўтади ва бунинг натижасида канал торайиб орқа мия сиқилади. Шу тариқа умуртқа чурраси юзага келади.
Бармоқлар увишадими?
— Чурра ҳосил бўлганида орқа миядан чиқувчи нерв толалари қисилиши юз бериб, бемор ўтириб-туриш, зинадан кўтарилишга қийналади. Оёқ мушаклари кучсизланади. Тери сезувчанлиги ўзгариб, эт жимирлаши, бармоқлар увишиши кузатилади. Мазкур аломатлар узоқ вақт давом этганида оёқ мушаклари атрофига учраши мумкин. Яъни оёқ мушакларининг озайиб кетиши юз беради.
Чурра кўп бўладими?
— Гоҳида "Менда 8 та чурра топишди” деган гаплар қулоққа чалинади. Аслида эса бу чурра миқдори эмас, ўлчами билан боғлиқ тушунча. Умуртқа чурраси жойлашув ўрнига кўра турли катталикда бўлиши мумкин. 4 миллиметрдан 8,10 миллиметргача бўлган турлари ҳам бор.
Давоси борми?
— Аксарият беморлар умуртқа чурраси фақат жарроҳлик амалиёти билан даволанади, деган фикрга боришади. Ваҳоланки, тиббиётда 70 фоиз умуртқа чурраси дори препаратлари, физиотерапевтик усуллар ёрдамида муолажа қилинади. Қолган 30 фоиз ҳолатларда эса жарроҳлик аралашуви ўтказилиши мумкин.
• Текширув вақти аниқланган чурра ўлчамига кўра дори препаратлари ҳамда физиомуолажалар буюрилади. Яллиғланишга қарши ва оғриқсизлантирувчи дори воситалари ёрдамида белгиланган муолажа ҳар бир беморнинг турмуш тарзи, меҳнат фаолияти ва тана вазнига кўра индивидуал тарзда амалга оширилади. Муолажа давомийлиги ҳам фарқланиши мумкин.
• Чурра ҳажми катталашиб, оғриқ зўрайиб борса, жарроҳлик амалиёти ўтказилиши мумкин. Албатта муолажадан аввал зарур тиббий текширувлар амалга оширилади. Мазкур амалиёт асосан диск чуррасини олиб ташлаб, орқа мияни озод этиш ва умуртқа поғонаси барқарорлигини таъминлаш мақсадида бажарилади.
Яна қайталанса-чи?
— Умуртқа чурраси билан оғриган бемор муолажадан сўнг бир йил давомида соғлигини эҳтиёт қилиши, организмни айниқса, умуртқани зўриқтирмаслиги зарур. Бир йил ўтгач, ҳатто ҳеч қандай безовталиклар бўлмаса ҳам мутахассис кўригидан ўтиш мақсадга мувофиқдир. Асосий муолажадан сўнг даволовчи инструктор умуртқа поғонасига бажариладиган комплекс машқлар билан таништиради. Мутахассис ёрдамида жисмоний машқларни ўрганиб олгач, уйда бажариб бориш тавсия этилади.
Асорати қандай бўлади?
— Умуртқа чурраси борлигини билиб ҳам даволанилмаса ёхуд муолажа тўғри бажарилмаса: чаноқ аъзолари, пешоб ажралишининг бузилиши, оёқларда оғриқ, умуртқа мутаносиблигининг бузилиши, касаллик узоқ давом этганида орқа мия атрофияси каби асоратларга олиб келиши мумкин. Шу билан бирга оғриқ сабаб асабийлик, юрак безовталиклари ҳамда қон босимининг ортиши ҳам юз бериши ҳеч гап эмас.
Умуртқа чурраси кўп учрайдиган касаллик. Айниқса, бугунги кунда амалга оширилаётган даво чоралари касаллик ҳақида турли тахминларга сабаб бўлмоқда. Хўш, аслида ҳам касалликнинг давоси нима? Муолажаси ишончлими? Бу ҳақида тиббиёт фанлари доктори, профессор Пиримқул Назиров маълумот беради.
Кимлар хавфда?
Мутахассислар хулосасига кўра, ушбу касаллик:
• автомобиль ҳайдовчилари;
• компьютер олдида 4 соатдан кўп ўтирадиганлар;
• оғир меҳнат тури билан боғлиқ кишилар;
• тана вазни меъёридан 15-20 килограмм ортиқ бўлганлар;
• спортнинг оғир турлари билан шуғулланувчиларда кўпроқ кузатилади.
Н.ИЛЁСОВА тайёрлади.
Manba: www.SheJoT.CoM - Saytdan olindi!
| 
